Praktijkonderzoek KIES en KIES pilots 2002-2005

KIES voor het kind

'Als we kiezen voor de kinderen, kiezen we voor generaties van daarna.'

 

Een interventie onstaat niet zomaar ergens en is ook niet zomaar af. Effectiviteit toont zich niet alleen in onderzoek en op papier maar in generaties van systemen. En zo zijn wij allen als ragfijne draadjes verbonden, vanuit ons prive en/of in ons werk, als gebruikmaker van een aanbod tot aan aanbieder, als onderzoeker of ontwikkelaar als tot het netwerk waarin we alle draadjes verbinden. We doen het allemaal om de wereld een fractie fijner en mooier te maken. Ik ben dankbaar dat ik een radartje mag zijn.

 

-Nelly Snels-Dolron-

 

Een stukje historie.....

 

Aanleiding
In 2002 las ik het boek 'De geborgenheid die wij verloren' van Stefanie Staal. Het boek gaat over het leven van volwassenen die terugblikken op hun jeugd met gescheiden ouders en over de impact van het meemaken van die scheidings situatie.

 

Literatuur onderzoek 2002

Het boek las ik vanuit de interesse in kinderen die te maken hebben met scheiding. In zowel mijn werk als HVO docent, opvoedondersteuner als hulpverlener kom ik dan met regelmaat kinderen tegen die knel zitten tussen hun ouders en door de situatie van een scheiding. Van dichtbij maak ik ook mee dat kinderen in een onmogelijke positie komen en zie ik hoeveel leed een scheiding ook ouders, familie en anders kan brengen.

Ik vraag me af wat er verandert is in de 25 jaar en meer waarin Stefanie Staal door de levens van geintervieuwden terug blikt op de impact van de scheiding op hun leven. Dit wordt de start van een in eerste instantie kleinschalig onderzoek. Het begin van veel lezen, verdiepen en notities.

 

Praktijk onderzoek 2003 - 2004

Na het verdiepen in het thema scheiding, kinderen en wat bekend was over problematiek bij scheiding en kinderen, doe ik een onderzoek bij kinderen, ouders en leerkrachten op mijn eigen school. Ik stel een collega HVO docent voor om dit onderzoek ook op haar school te doen. Met haar neem ik deel aan een vrijwilligergroep van Humanitas. We onderzoeken als werkgroep aanbod en mogelijkheden m.b.t. begeleiding bij scheiding. Door een samenwerking met Humanistas en de Stichting HVO is het mogelijk om deel te nemen aan een groter onderzoek in het kader van 'Opvoeden doen we samen' van de Provincie Noord Brabant. In dat kader wordt een vervolg onderzoek gestart met een pilot voor begeleiding van kinderen bij eeen scheiding op de scholen in Vught en Den Bosch e.o. 

 

Behoefte peiling

De uitkomsten van zowel het inlezen als in de praktijk gesprekken voeren en pilots draaien geven alsmaar één en dezelfde conclusie. Er is een hiaat in het structureel tijdig bieden van begeleiding en er is een duidelijke behoefte aan preventie.

De problemen die ontstaan bij scheiding krijgen de kans om te escaleren en te stapelen om in een niet als scheidingsproblematiek herkenbare cases elders naar boven te kunnen komen. Bij het maatschappelijk werk Den Bosch was er destijds geen idee in hoeveel case loads er sprake was van in beginsel een scheidingsituatie. Op een voorlichtende avond in de biblitoheek waar ook Elsemarie van den Eerenbeemt sprak over scheiding en het familiesysteem, werd zo de eerste presentatie van een nieuw aanbod voor kinderen en ouders KIES in Nederland openbaar gemaakt als begeleidings en hulpaanbod. Ik geef in Belgie een presentatie over KIES tijdens de boek presentatie van Danielle Vogels 'Ik wil niet kiezen tussen papa en mama' waarbij kinderen die deelnamen aan KIES aan het woord komen.

Via plaatselijke media kwam er ook aandacht voor KIES in de landelijke media en tot slot kwam KIES ook bij het programma Kruispunt op tv. Dat was allemaal nog in de pilot periode. Er zijn veel mensen die vanaf dat moment zijn gaan meedenken, mee gaan doen en mee zorg zijn gaan dragen voor een zaadje dat inmiddels is gepland.

 

Wetenschappelijke onderbouwing

Met het onderzoeken en ontwikkelen van een nieuwe vorm van hulp in de praktijk en de positieve ervaringen en erkenning, tevens in die praktijk, ben je nog altijd geen interventie die effectief bewezen is. Een belangrijke voorwaarde in het werken met een kwetsbare doelgroep wat mijzelf betreft en daarom ook een voorwaarde voor het toegankelijk maken van een ontwikkelde interventie voor een grotere doelgroep. Inmiddels was er wel veel vraag vanuit diverse beroepsgroepen in het kunnen gaan werken met KIES en een training voor professionals om te leren werken met de vernieuwende methodiek.

In 2005 is het eerste onderzoek gedaan door socioloog en echtscheidingsonderzoeker Ed Spruijt van de Universiteit Utrecht waarbij de positieve en hoopvolle resultaten niet anders waren dan in de praktijk.

 

KIES training

Vanuit deze ontwikkelingen en praktijkervaring is de KIES training voor professionals ontstaan. De KIES training kreeg z'n positie in onderwijs, welzijn en jeugdhulpverlening en werd elk volgend jaar in toenemende mate bezocht. Accreditatie eisen en wetenschappelijk actuele onderbouwing werd een eis van de overheid om te kunnen blijven voldoen aan de bewezen effectiviteit. KIES werd voor het eerst opgenomen in de databank effectieve jeugdinterventies bij de start van deze databank.In 2007 werd KIES door Ed Spruijt nogmaals onderzocht en Inge van der Valk, ook van de Universiteit Utrecht, deed van 2009-2012 een groot effecten onderzoek naar KIES. Dit onderzoek was gericht op kinderen van 7-12 jaar en er werd een behoefte peiling uitgevoerd  naar KIES voor jongeren. Dit RCT onderzoek won een parelprijs en resulteerde in mogelijk opname in de databank effectieve jeugdinterventies en ook opname bij het RIVM Loket Gezond Leven en de Gezonde School mogelijk werd. 

Van november 2005 tot december 2016 werd de training tot KIES coach gegeven in samenwerking gegeven met onderzoeker en ontwikkelaar van de basis van KIES en collega docent HVO, training acteurs en soms met een andere trainer.

 

Team

In 2017 moet KIES een nieuw traject opname voor de databank effectief bewezen jeugdinterventies bij een onafhankelijke toetsingscommissie doorlopen. Er word o.m. in dat kader een nieuwe KIES website voor kinderen/jongeren, ouders en professionals ontwikkeld. De KIES trainingen worden vanaf dan door een team gegegeven. KIES wordt in z'n geheel (interventie, materialen, website, training) volgens de laatste richtlijnen jeugdhulp bij scheiding onderbouwd en geactualiseerd. KIES komt eind 2020 als opgenomen effectieve jeugd interventie op de op één na hoogste plek van bewezen effectiviteit in de databank effectief bewezen jeugdinterventies en is opnieuw opgenomen als bewezen interventie bij loket Gezond Leven en Gezonde School.